فردا که آنگ سان سو چی در دادگاه حاضر می‌شود تا از میانمار در برابر اتهام نسل‌کشی دفاع کند، باید در مورد تاکتیک اصلی ارتش، یعنی تجاوز جنسی، توضیح دهد.

سربازان میانماری مسلح به هفت‌تیر و قمه به خانه آمنه حمله کردند و همسرش را با شلیک گلوله‌‌ای به سرش کشتند. وقتی پسر دو ماهه‌اش شروع به گریه کرد، یکی از سربازان او را بلند کرد و محکم به دیوار کوبید. آمنه گریه‌کنان می‌گوید: در این لحظه «قلبم هزار تکه شد.» سپس دو سرباز او را روی زمین خواباندند و سرباز سوم به او تجاوز کرد. وقتی خواست فریاد بزند، دستشان را روی دهانش گذاشتند و صدایش را خفه کردند. او می‌گوید: «وقتی سرم را به بغل چرخاند، دیدم بدن بی‌جان پسرم روی زمین افتاده است.»

من اولین بار آمنه را هنگام رسیدنش به بنگلادش دیدم. او از قلع و قمع مسلمانان روهینگیا توسط ارتش میانمار فرار کرده بود، که طبق نتایج تحقیقات گروه حقیقت‌یاب سازمان ملل، با هدف نسل‌کشی انجام شده بود. سربازان میانماری پس از تجاوز وحشیانه به او خانه‌اش را به آتش کشیده بودند، اما او به کمک همسایه‌هایش توانسته بود زنده از خانه‌ بیرون بیاید. زخم‌های ناشی از این حمله بر روی بازوهای او هنوز تازه بودند.

000_IF2HI.jpg

در چند سال گذشته که درباره بحران روهینگیا گزارش داده‌ام، با صدها زن از روهینگیا، مانند آمنه، دیدار کرده‌ام. از دختر مدرسه‌ای‌ها گرفته تا مادربزرگه ا، تقریبا همگی داستان‌های دردناک و وحشتناک مشابهی از آنچه ارتش میانمار بر سرشان آورده بود، روایت می‌کردند؛ این که به زور آنها را برهنه کرده بودند و مانند گله حیوانات در کلبه‌ها نگه می‌داشتند؛ این که از بین آنها عده‌ای را انتخاب می‌کردند و با زور اسلحه می‌بردند تا به آنها تجاوز کنند؛ این که اجساد مثله شده مادران، خواهران و دوستان‌شان را، شناور در آبکندهای پر از گل پیدا می‌کردند؛ این که وقتی از مرز عبور می‌کردند خون ناشی از تجاوز روی ران‌هایشان خشک شده بود.

باید خیلی دل و جرأت داشته باشید تا بتوانید در مورد این جنایات شنيع‌ و غير قابل‌ وصف‌ صحبت کنید. وقتی مریم هشت ساله برای من توضیح داد که چگونه سربازان او را به یک کلاس درس بردند و گله‌ای به او تجاوز کردند، نتوانستم جلو گریه‌ام را بگیرم. او پرسید: «می‌خوای ادامه ندم؟» در حالی که اشک‌هایم دفتر یادداشتم را خیس کرده بود، جواب دادم: «لطفا ادامه بده.» قبل از آنکه آنها را ترک کنم، مادرش به من گفت: «ما نیازی به همدردی نداریم. ما عدالت می‌خواهیم.»

فردا، آنگ سان سو چی، مشاور دولت میانمار، در دیوان کیفری بین‌المللی، عالی‌ترین دادگاه سازمان ملل متحد، حاضر خواهد شد تا از میانمار در برابر اتهام نسل‌کشی دفاع کند. از آنجا که تجاوز جنسی تاکتیک اصلی در آزار و شکنجه مردم روهینگیا توسط دولت میانمار بوده است، باید به عنوان موضوع اصلی پرونده مطرح شود. اگر این اتفاق بیفتد، برای این اولین بار در دیوان کیفری بین‌المللی تجاوز جنسی به عنوان نسل‌کشی در دادگاه کیفری بین‌المللی تحت پیگرد قرار می‌گیرد. این موضوع قابلیت این را دارد که قوانین بین‌المللی مربوط به حقوق زنان را بهبود ببخشد و شانس اجرای عدالت و پاسخگویی در پرونده‌های آتی تجاوز در زمان جنگ را افزایش دهد.

تجاوز به‌رغم رایج بودن مدت‌ها یک جنایت جنگی پنهان بوده است. به نظر می‌رسد علت مجازات نشدن خشونت مبتنی بر جنسیت این است که همچنان به عنوان یک جرم خصوصی تلقی می‌شود، که فرد مذکر مرتکب آن می‌شود، نه یک جرم عمومی، که توسط عوامل دولت صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر تجاوز جنسی موضوع خانه است، نه میدان نبرد. اگر می‌خواهیم حقوق زنان در زمان جنگ و صلح رعایت شود، این مرز فرضی بین جرم عمومی و جرم خصوصی باید برداشته شود.

تجاوز جنسی در زمان جنگ اغلب سازمان‌یافته است و با هدف ارعاب غیرنظامیان، از هم پاشیدن خانواده‌ها، و در برخی موارد، تغییر بافت قومی جامعه صورت می‌گیرد. در جریان نسل‌کشی رواندا، ظرف سه ماه به حدود 250000 زن تجاوز شد، و رهبران هوتو بیماران مبتلا به ایدز را از بیمارستان‌ها جمع‌آوری می‌کردند تا جوخه‌های تجاوز تشکیل دهند و زنان توتسی را مبتلا کنند. در جنگ بوسنی، نیروهای صرب از تجاوز به عنوان سلاحی علیه غیرنظامیان استفاده می‌کردند؛ آنها ارودگاه‌های تجاوز ایجاد کرده بودند که در آن بارها به زنان تجاوز می‌شد و تا زمانی که حامله نمی‌شدند آنها را آزاد نمی‌کردند.

استفاده از تجاوز جنسی توسط ارتش میانمار علیه زنان روهینگیا، نه پیامد درگیری بلکه تاکتیکی برای فراری دادن جمعیت هدف بوده است.

پیمان‌نامه‌ها و سازوکارهای بین‌المللی تنها در صورت اجرای صحیح مفید خواهند بود. قوانین و سیاست‌ها تنها در صورتی می‌توانند از انسان‌ها محافظت کنند که ما به آن‌ها پایبند باشیم - در غیر این صورت، چیزی بیش از وعده‌های خالی نیستند. در پرونده جنایات جنگی دولت میانمار، خشونت جنسی صورت‌گرفته توسط ارتش این کشور علیه مردم روهینگیا، موضوع اصلی است؛ و دیوان کیفری بین‌المللی باید از هیچ اقدامی برای تحقیق مناسب در مورد این جنایات فروگذار نکند. در غیر این صورت، عدالت اجرا نخواهد شد و جایگاه و اعتبار این دیوان آسیب خواهد دید.

زنان روهینگیا نیازی به همدردی ندارند، بلکه به عدالت نیاز دارند. مایه شرم است که در 20 سال گذشته عدالت کار چندانی برای قربانیان تجاوز در زمان جنگ نکرده است. اکنون دیوان کیفری بین‌المللی فرصت تغییر این رویکرد را دارد.